ÇİÇEK HASTALIĞI NEDİR?

Çiçek hastalığı bir çeşit enfeksiyon hastalığıdır ve cilt kabartılarından şiddetli ağrılara pek fazlaca emare ile ortaya çıkabilmektedir. Çiçek hastalığı klinik olarak ilk kez 10 yy’da Rhazes tarafınca tanımlanmıştır. Yüzyıllarca tüm dünyada salgınlar oluşturarak milyonlarca insanoğlunun ölümüne niçin olmuştur. 8. yy’da Avrupa’da yılda tahminen 200.000-600.000 içinde ölüme niçin olarak, tüm ölümlerin %7-12’sinden görevli olmuştur. Hastalığa bağlı ölümlerin bir fazlaca çocuklarda (bilhassa bebeklerde) görülürken, çocukluk çağı ölümlerin 1/3’ünün sebebi çiçek hastalığı olmuştur.

ÇİÇEK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Geçmiş dönemlerde ciddi can kayıplarına neden olan çiçek hastalığının ağırlık seyri süre içinde değişmektedir. Enfeksiyon hastalıklarının bir çeşidi olan çiçek hastalığı ciltte kabarcıklar şeklinde kendini belli etmektedir.

Kuluçka periyodu 14- 20 gün içinde değişmektedir. Yüksek ateş şikayetleri ile süregelen hastalıkta şiddetli baş ve eklem ağrılarını takip eden 3 günlük periyottan sonrasında, ilkin baş olmak suretiyle tüm vücutta irinli kabarcıklara ortaya çıkmaktadır. Çiçek hastalığı hem ciltte hem de sindirim sisteminde değişimlere yol açmaktadır. Herkeste görülebilecek olan bu hastalık sürekli aynı bulguları vermemekte yalnız bir çok vakit şu emareler izlenmektedir.

  • Kusma
  • Yüksek ateş
  • Şiddetli baş ağrısı
  • Baş dönmesi
  • Hazımsızlık
  • İshal
  • Üşüme
  • Halsizlik
  • İştahsızlık
  • İrinli kabarcıklar
  • Kaşıntı

Averaj 14-20 günlük kuluçka süresinden sonrasında, yüksek ateş, baş ağrısı ve eklem ağrıları ile karakterize prodromal semptomların olduğu bir süreç şeklinde başlamaktadır ve eş zamanlı kusma da görülebilmektedir. Derhal sonrasında ateş düşer ve dil, ağız ve orofarenkste kızarık döküntüler oluşmaktadır. Bunu izleyen bigün içinde de deri döküntüleri adım atar.

Yüz eller ve avuç içinden süregelen döküntüler sonrasında tüm vücuda yayılmasına niçin olacaktır. Deriden kabarık vezikül ve püstüllere dönüşen kabarcıklar averaj 2 haftada kabuklanarak iyileşir. Çiçek hastalığın ilerleyen evresinde halsizlik, iştahsızlık olur, irinli kabarcıkların yoğunluğunun artışı hastalığın seyrinin şiddetlenmesi işarettir.

ÇİÇEK HASTALIĞI NEDEN OLUR? RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Afrika hastalığı olarak malum çiçek hastalığı (Smallpox, variola, variola majör), etkeni smallpox virüs olan, geçmişte büyük salgınlara yol açmış ve fazlaca sayıda ölüme yol açan viral bir hastalıktır. Variola (Smallpox) virüsü kişinin nazofarenks bölgesinden vücuda girerek buradan lenf nodlarına yerleşerek çoğalmaktadır. Averaj 8-10 gün içinde virüs vücutta çoğalarak tüm organlara yayılmaktadır.

İnfekte kişilerin en bulaşıcı olduğu dönem hastalığın ilk haftasıdır. Bundan dolayı çiçek hastalığında bulaşıcılığı en aza indirgemek için ilk dönemlerde hasta izole edilmeli hastanın saç tarağı, havlu, bardak, elbise benzer şekilde hususi eşyaları ya da ürünler ortak kullanılmamalıdır. Çiçek hastalığına yakalanmış kişilerle temas edilmemelidir. Hava yolu ile bulaşma olabilir. Bundan dolayı çiçek hastalığına yakalanmış kişilerle aynı ortamda durulmamalıdır.

ÇİÇEK HASTALIĞI TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Çiçek hastalığı ortaya çıkmış olduğu İlk olarak tedavisi neredeyse bilinmiyorken hastalığı atlatmak adına birçok değişik yöntem denenmiştir. Bazı toplumlarda hastalığa karşın bağışıklık kazanmak için kırmızı renkli giysiler giyilmeye başlanmıştır.

Tedavi şekilleri içinde sık duş alma, istirahat etme, saçların kazıtılıp kafa derisinin kristal yapılı tuz ile yıkanması oldukça dikkat çekmektedir. Tıbbi açıdan ise spesifik etkili bir tedavisi yoktur. Şüphelenilen olgu ilk olarak negatif basınçlı bir odada izole edilmelidir. Kafi beslenme, sıvı ve elektrolit dengesinin korunması, deri ve göz bakımına dikkat edilmesi gereklidir.  Hastalığın ilk evresinde hasta ve hasta ile yakın temasta olan her insanoğlunun aşılanması gerekmektedir.

Dünya sağlık örgütü (DSÖ) tarafınca 1967 yılından itibaren tüm dünyada uygulanmaya başlanan agresif aşılama programı ve infekte kişilerin izolasyonu emekleri yardımıyla hastalık başarı ile eradike edilmiştir. 1975’te Bangladeş, 1977’de Somali ve 1978’de İngiltere de laboratuvar çalışanlarında küçük bir salgın şeklinde son olgular bildirilmiştir. 1980 yılının Mayıs ayında DSÖ hastalığın tüm dünyada aşılama yardımıyla tamamen ortadan kalktığı belirtilmektedir.

ÇİÇEK HASTALIĞI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Çiçek aşısının yan tesiri var mıdır?

Salgın hastalıklara karşın üretilen aşılarda yan etki görülebilir. Aşının yapıldığı kolda birkaç gün devam eden hafifçe ağrı ve halsizlik olabilir. Fazlaca nadiren aşıya bağlı hafifçe döküntüler meydana gelir.

Çiçek hastalığı hayvanlarda görülür mü?

Çiçek hastalığı hayvanlarda görülebilir. Bilhassa keçi ve koyunlarda görülen çiçek hastalığı 2 ila 4 hafta içinde sürebilir.

Çiçek hastalığı hayvanlardan insanlara geçer mi?

Çiçek hastalığı keçi ve koyunlarda görülmektedir. Keçi ve koyunlarda görülen çiçek hastalığı ise insanlara geçmez.

Çiçek aşısı ne süre yapılır?

Salgın hastalıkların bir fazlaca çıkmış olduğu dönemlerde ciddi can kayıplarına niçin olmuş ve daha sonrasında aşıları bulunduktan sonrasında etkinliği azalıp tamamıyla ortadan kalkmıştır. Devletimizde de uzun senelerdir çiçek aşısı uygulanmıyor.

Çiçek hastalığı öldür mü?

Çiçek hastalığı ortaya çıkmış olduğu ilk dönemlerde bu hastalığa kapılan her 10 kişiden 3’ünün ölümü ile neticelenmiştir. Günümüzde yaygınlığı kalmadığı için aynı durum söz mevzusu değildir.

 Çiçek hastalığı ve suçiçeği aynı hastalık mı?

İsim benzerliği sebebiyle sık sık karıştırılan çiçek hastalığı ve suçiçeği hastalığı ayrı hastalıklardır. Çiçek hastalığının seyri daha ağır ve dirimsel risk içeriyorken suçiçeği daha hafifçe seyreden ve genel olarak çocukluk evresinde yaşanmış olan bir hastalıktır.

Çiçek hastalığına ne iyi gelir?

Çiçek hastalığı günümüzde eradike edilmiş olduğundan bu hastalığın engellenmesi için hususi bir yönteme gerek kalmamıştır. Bir tek genel olarak viral enfeksiyonlara karşı vücudumuzu korumak için beslenmeye dikkat edilmeli, bol miktarda sıvı tüketilmelidir. Bağışıklık sistemini güçlendirmenin bir diğeri yolu ise bulunan ortamın hijyenine dikkat etmektir. Ek olarak tertipli uykuya ve istirahat etmeye itina gösterilmelidir.