Ergenlik Sivilcileri

Sivilce ile buluğluk süreci ayrılmaz bir ikili şeklinde düşünülse de sivilce aslına bakarsak her yaşta karşılaşılabilecek bir sorundur. Doğru ürünler ve lüzumlu görüldüğü takdirde tertipli tedavi ile sivilce oluşumu denetim altına alınabilir.

Sivilceler ölü deri hücreleri, yağ ve bakterilerin gözeneklerde birikerek gözenekleri tıkamasıyla oluşur. Bu değişimlerin oluşumunda genetik, hormonal ve çevresel faktörler rol oynamaktadır. Erişkinlik süreci sivilcesi söz mevzusu olduğunda aslolan niçin bir çok vakit hormonal dengesizlikler olabilir. Ulusal Arterit, Kas-İskelet ve Deri Hastalıkları Enstitüsü’ne bakılırsa gençlerin %80’i, 30 yaşından ilkin hormonal dengesizlikten kaynaklı olarak oldukca sık sivilce problemi yaşamaktadır.

Sivilce sebepleri içinde, hormonlardan başka birçok etken de söz mevzusudur. Keza, hormonlardan bağımsız dış etkenler de sivilce oluşumunu hem hızlandırmada hem de artırmada etkili olabilir. Fakat genç yada genç yetişkinlerde, hormonlar sebebiyle cilt sivilce oluşumuna daha eğilimli olabilir.

Hormonal Akne Nedir?

Hormonal akne, hormonlardaki dalgalanmalara bağlı olarak oluşan aknelerdir.

Hormon dalgalanmaları çoğu zaman buluğluk dönemiyle ilişkili olsa da hormonal akne her yaştan yetişkini etkileyebilir (1). Zira bedendeki hormonal dengesizlikler her yaşta meydana gelebilir. Buna en güzel örnek hanımlarda menstrüasyon (regl) ve menopoz dönemleridir.

Hormonal Sivilce Emareleri Nedir?

Erişkinlik döneminde hormonal akne çoğu zaman alın, burun ve çenenin de dahil olduğu T bölgesinde görülür.

Yetişkinlerde görülen hormonal akneler ise tipik olarak yanakların altı ve çene çizgisi çevresinde doğrusu yüzün alt kısmında oluşur.

 

Hormonal akne, hormon değişimine yol açan aşağıdaki durumlardan kaynaklanabilir:

  • Regl süreci
  • Polikistik over sendromu
  • Menopoz
  • Artmış androjen seviyesi

Androjen Hormonu Sivilceyi Iyi mi Tetikler?

Testosteron, dihidroepiandrostenon sülfat (DHES-S) ve dihidrotestosteron (DHT) akne gelişiminde rol oynayan en mühim androjenik hormonlardır. Androjenler erkekte testisten, hanımda ise over ve böbrek üstü bezinden salınır. Testosteronun bir kısmı salındıktan sonrasında dolaşımda sex-hormon bağlayıcı proteine bağlanır, bağlı kısım androjenik tesir göstermez, sadece özgür testosteron androjenik etkiden mesuldür. Bu hormonlar yağ bezlerinde gelişme ve sebum yapımında artışa niçin olurlar. Bu hormonların kan düzeylerindeki artış haricinde, yağ bezlerinde androjen hormonların bağlanarak işlev görmüş olduğu reseptörlerde aşırı duyarlılık da akneye sebep olabilir. Bu durumda hastalarda kanda hormon düzeyleri düzgüsel çıkacaktır. Akne gelişiminde androjenlerin tesiri ile ilgili bir öteki bulgu da yağ bezi hücreleri ve keratinositlerde lokal enzim artışı ile testosteron ve DHT yapımının uyarılmasıdır.

Özetle; androjenler, hanımlarda ve erkeklerde değişik düzeylerde bulunan bir hormonal topluluktur. Bu topluluk içinde en malum hormon testosterondur ve testosteron hormonu sebum üretimini uyarır. Testosteronun aşırı üretimi, yüksek oranda sebum üretimine yol açabilir.

Bu yüzden androjen seviyelerindeki dalgalanmalar akneye niçin olabilir. Öyleki ki, akne problemi yaşayan kişilerin yaşamayanlara bakılırsa daha çok testosteron ürettiğini gösteren araştırmalar bulunmaktadır (2).

 

Birçok insan, testosteron seviyelerinin yükselmeye başladığı buluğluk döneminde sivilce problemi ile daha sık karşılaşır. Bununla beraber, hormonal akne yetişkinlik süresince da devam edebilmektedir.

Androjenik etkiye bağlı olarak ortaya çıkan akne probleminin çözümü için en doğru yöntem bir dermatoloğa başvurmaktır.

Testosteron Hanımlarda Sivilceye Niçin Olur mu?

Hanımefendiler erkekler kadar testosteron üretmeseler de testosteron sivilce oluşumuna niçin olabilir.

Meydana getirilen bir çalışmada, araştırmacılar 18 ila 45 yaş arası 207 kadının hormon seviyelerini incelemiş ve sivilce problemi yaşayan hanımefendilerin %72’sinde testosteron dahil olmak suretiyle aşırı androjen hormon seviyelerine rastlamışlardır (3).

Testosteron Seviyelerindeki Dalgalanmanın Sebebi Nedir?

Testosteron seviyelerinin yaşamınız süresince dalgalanması oldukça normaldir. Bu hormonun seviyeleri buluğluk döneminde hem erkekler hem de bayanlar için yükselme eğilimindedir. 30 yaşından sonrasında ise testosteron üretiminiz düşmeye adım atar.

Bayanların testosteron düzeyinin yumurtlama döneminde artabileceği teoride kabul görmüştür. Bununla beraber, tane döngüsü esnasında testosteron düzeylerindeki değişikliklerin günlük dalgalanmalara kıyasla nispeten düşük bulunduğunu gösteren araştırmalar bulunmaktadır (4). Dolayısıyla, tane dönemindeki sivilce artışlarının östrojen ve progesteron düzeylerindeki değişimler sebebiyle oluşması daha ihtimaller içindedir.

Hormonal Sivilce Tedavisi Yolları Nedir?

Yaşam tarzınızda yapacağınız birkaç küçük değişim androjen seviyesini dengede tutmak ve hormonal sivilceleri denetim altına almak için destek olabilir. Androjen hormonunu sıhhatli bir seviyede tutmanıza destek olabilecek bazı alışkanlıklar şunlar:

 

  • Kortikosteroidlerden ve anabolik steroidlerden kaçınmak
  • Kafi ve kaliteli uyumak (gece minimum 7 ila 9 saat)
  • Tertipli egzersiz yapmak
  • Beyaz ekmek, beyaz pirinç, kraker ve makarna şeklinde rafine karbonhidratları sınırlamak
  • Stresi sıhhatli bir halde azaltmak ve yönetmek
  • Aşırı kilo almaktan kaçınmak