Kısırlık

Sıhhatli çiftlerde, tertipli ve korunmasız cinsel ilişkiye girilmesi durumunda aylık hamile kalma oranı ortalama %25’tir. 1 senenin sonunda bu oran %85, ikinci senenin sonunda ise %90 civarına yükselir.

Tarif olarak kısırlıktan söz edebilmek için çiftin, bir yıl süreyle tertipli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmesi ve gebelik sağlayamaması gerekir. 35 yaş ve üstündeki çiftlerde kısırlıktan söz edebilmek için lüzumlu bekleme süresi ise 6 aydır. Tüm dünyada ortalama olarak %15 oranında görülen infertilite, hanıma ve / yada adama bağlı olarak gelişebilir. Değişik bir deyişle, kısırlık problemlerinin 1/3’ü adam, 1/3’ü hanım ve 1/3’ü çiftlerin her ikisinden de oluşur.

Dolayısıyla bir yıl süreyle cinsel açıdan etken olunmasına ve herhangi bir doğum denetim yöntemi uygulanmamasına karşın gebelik elde edilememesi durumunda çiftlerin beraber hekime başvurması önerilir. Kısırlık tanısı mevzusuna geçmeden ilkin çoğunlukla sorulan “Kısırlık nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.

 

Kısırlık, gebeliğin asla oluşmadığı ya da evvelde hamile kalınsa bile artık gebeliğin oluşmaması durumu olarak tanımlanabilir. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO, DSÖ) kriterlerine gore infertilite, bir yıl süresince tertipli ve korunmasız bir halde cinsel ilişkiye girilmesine karşın gebelik oluşmaması olarak açıklanır.

Hanım ve erkeklerde eşit oranda görülen bu üreme problemi, çiftlerin her ikisinde herhangi bir sıhhat problemi olmadan da görülebilir. Sadece yaşın ilerlemesi, kısırlığın en yaygın sebepleri içinde yer alır. Bu yüzden 35 yaşından sonrasında çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin, 6 ay süresince cinsel ilişkiye girmesine karşın bebek sahibi olamamaları durumunda hekime başvurmaları önerilir.

Çocuk sahibi olmayı planlayan çiftlerin, cinsel açıdan bilgilenmesi, gerek naturel yollardan gerekse üremeye destek tedavi teknikleri ile gebelik sağlama şanslarını arttırabilir. Bu yüzden kısırlığı, hanım ve adam cinsiyetleri için ayrı değerlendirmek gerekir.

Hanıma Bağlı Kısırlık Nedir?

Kadının hamile kalması için beyin, endokrin ve üreme sistemlerinin sıhhatli ve birbiriyle uyum içinde emek harcaması gerekir. Ilk olarak beyinde bulunan ve endokrin bezleri olan hipotalamus ve hipofiz bezlerinin sıhhatli şekilde emek harcaması gerekir.

Gebeliğin oluşabilmesi için hipotalamus, beyin tabanında bulunan ve yalnızca 0,5 gr. ağırlığa haiz hipofiz bezini uyarır. Bunun sonucunda hipofiz bezi, LH (Lüteinleştirici hormon) ve FSH (Folikül stimulan hormon) hormonlarını salgılar. Kan dolaşımı kanalıyla yumurtalıklara ulaşan hormonlar yardımıyla yumurtalıklar uyarılır.

Böylece yumurtaların içinde bulunmuş olduğu minik keseciklerin (folikül) bir kısmı olgunlaşma sürecine girer. İlk görülen âdet kanamasının arkasından geçen 6. günde başlamış olan olgunlaşma süreci 14. güne kadar sürer. Olgunlaşan 3 ila 30 yumurtadan en olgun ve sıhhatli olanı bu sürenin sonunda çatlar.

Rahim ve yumurtalıklar içinde bir kanal olan fallop tüplerine bırakılır. Yumurtlama süreci olarak da malum bu dönem averaj her 28 günde bir gerçekleşen âdet döngüsünün tam ortasına denk gelir. Yumurtanın fallop tüplerine bırakılmasının arkasından yumurtanın çıkmış olduğu folikül, ihtimaller içinde gebelik ihtimaline karşı östrojen salgılar ve rahim içi duvarı olarak malum endometrium kalınlaşır. Fallop tüplerinde döllenmesi ihtiyaç duyulan yumurta, hanım vücudunda ortalama 24 saat kadar canlı kalabilir.

Adam üreme hücresi olan sperm ise hanım vücudunda 4 ya da 5 gün kadar canlı kalabilir. Dolayısıyla yumurtlama öncesindeki birkaç günde yada yumurtlamanın gerçekleştiği günde girilen cinsel ilişkiyle döllenme (fertilizasyon) gerçekleşebilir. Döllenmeyle beraber meydana gelen tek hücre, hızla bölünerek çoğalır. Bu zamanda zigot olarak adlandırılan canlı, fallop tüplerinden inerek rahme tutunur ve 3. haftadan sonrasında embriyoyu oluşturur. Böylece gebelik sağlanmış olur.

Hanıma Bağlı Kısırlık Sebepleri Nedir?

Hanıma bağlı olarak görülen infertilite sebeplerinin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

Tiroit hormon bozuklukları,

Hiperprolaktinemi,

Ovulasyon (yumurtlama) düzensizlikleri,

Endometriozis (çikolata kisti),

Polikistik over sendromu, (PKOS)

Rahim içinde yapışıklıklar olması, (Asherman sendromu)

Endometrial ossifikasyon şeklinde rahimde bulunan patolojiler,

Fallop tüplerinin kapalı olması,

Yumurta rezervi düşüklüğü, (Amh)

Üreme organlarına ilişik travmalar,

İleri yaş,

Erken menopoz.