Ödem

İnsan vücudu düzgüsel şartlarda denge içindedir. Vücuttaki yapılar olması gerektiği şeklinde çalıştığında, vücuda alınan sıvı ile vücuttan atılan sıvı içinde bir denge söz mevzusudur. Bu denge korunduğunda, kalpten alınan sıvı damarlarla dokulara ve organlara göç eder. Bu sıvı ise kan olarak adlandırılır ve kan damarları vesilesiyle lüzumlu bölgelere oksijen ve gıda maddeleri göç eder. Vücuttaki bu döngü sıhhatli bir kişide sorunsuz olarak devam eder. Sadece kimi kişilerde çeşitli faktörlere bağlı olarak sıvı dengesinde problemler meydana gelebilir. Sıvı dengesinde bozulmalar sonucu vücutta ödem adında olan durum meydana gelir.

Ödem meydana gelen kişilerin dokularında normale kıyasla fazla oranda sıvı birikimi gerçekleşir. Ödem emareleri en yaygın olarak kol, bacak, el ve ayak bölgelerinde görülür. Bu bölgelerde şişlik ortaya çıkar. Ortaya çıkan şişliğin boyutu ve tesiri ise ödemin karakterine nazaran değişmektedir. Kimi süre bir tek minik bir alanı etkilemekle sınırı olan kalan ödemler kimi süre da vücudun tamamını etkileyebilirler. Ödem oluşumu çoğunlukla ayak, bacak, el, kol şeklinde uzuvlarda ortaya çıkar. Bununla beraber, vücudun herhangi bir bölgesinde ödem oluşumu meydana gelebilir.

Ödem Niçin Olur?

Vücutta ödem oluşumunun aslolan sebebi vücudumuzda fazlaca oranda bulunan kılcal damarlardan sızan sıvılardır. Sızan sıvılar sızdıkları bölgelerden kolaylıkla uzaklaştırılamazlar ve birikme yaparlar. Birikmenin meydana geldiği bölgede ise yavaş yavaş şişlik oluşumu gözlenir. Ödem oluşumunun birçok değişik sebebi bulunmaktadır. Kişilerin haiz olduğu sağlıksız alışkanlıklar kimi süre ödem oluşumunda en büyük unsur olabilir.

Ödem oluşumuna sebep olabilecek faktörlerin başlangıcında hareketsizlik gelmektedir. Zira insan vücudu normalde hareket etmeye programlanmıştır. Günümüzde ise hareketsiz yaşam tarzının yaygınlaşmasıyla çeşitli sıhhat sorunları gün yüzüne çıkmaya adım atmıştır. Vücuttaki kaslar, mesela bacak bölgesindeki kaslar, yürürken ve hareket ederken damarları sıkıştırırlar. Böylelikle kan vücuttaki kan akışı kolaylaşır. Sadece şahıs hareketsiz kaldığında yada fazlaca azca hareket ettiğinde kan akışında da aksamalar meydana gelir ve kan damarlarda toplanır. Bu da kimi süre biriken sıvıların kılcal damarlardan dışarı taşmasına sebebiyet verir.

Bu duruma verilebilecek en uygun örnek ise uzun soluklu seyahat yapmış olup hareketsiz kalan kişilerin bacaklarında ve ayaklarında sıvı toplanmasıdır. Bunun yanında yüksek sıcaklıklar da ödem oluşumunu tetikleyen faktörler arasındadır. Vücut sıcaklığı arttığında damarlar genişler ve damarlarda bulunan sıvıların dokulara sızması kolaylaşır. Ödem oluşumunda kimi süre ise rüzgarın geldiği yön hisse sahibidir. Kimi kişiler lodostan fazla etkilenirler. Bu kişilerin vücutlarında halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, huzursuzluk, baş ağrısı ve mide bulantısı şeklinde problemler görülebilir.

Bu emarelere ek olarak, kimi süre lodos yüzünden kişinin vücudunda fazladan su toplanabilir ve bu da ödeme neden olur. Çeşitli ilaçlar vücutta ödem oluşumunu tetikleyebilmektedir. Bunlara hipertansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar, steroidler, östrojenler, HRT ve çeşitli şeker hastalığı ilaçları örnek olarak verilebilir. Vücuttaki fazla tuzun atılamamasından dolayı da ödem oluşumu görülebilmektedir. Bu sebeple fazla tuz tüketmek ödem oluşumuna sebep olan faktörlerden birisi olarak sayılabilir. Kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, tiroit problemleri, lenfödem, karaciğer hastalıkları, kan pıhtılaşması, viral yada bakteriyel enfeksiyonlar ve tümör şeklinde sıhhat sorunlarının mevcut olduğu kişilerde de sıvı dengesinin bozulması muhtemeldir. Bunun yanında hamile olan yada tane döneminde hormonal değişim yaşayan hanımlarda da ödem oluşumu görülebilmektedir.

Ödem Emareleri Nedir?

Ödem vücudun birçok değişik bölgesinde ortaya çıkabilir. Yaygın olarak göz kapaklarında, ellerde, ayaklarda, kolda ve bacaklarda şişlik ortaya çıkabilir. Bu şişliğin ve sıvı birikiminin sonucu olarak şahıs tartıya çıktığında kilosu eskiye nazaran artış göstermiş olabilir. Bunun yanında kişinin cildi gerilmiş bir görünüm alır ve şişliğin mevcut olduğu bölgelere parmakla bastırıldığında çukur oluşumu gözlenir. Kişinin gün içindeki nabız ve gerilim değerleri normale kıyasla artış izah edebilir. Bu emareleri yaşayan kişiler zaman geçmeden uzman bir doktora başvurmalı ve tedaviye başlamalıdır.

Akciğerde ortaya çıkan bazı ödemler kişide ciddi emarelere sebep olabilir. Bu semptomların içinde nefes darlığı, solunum güçlüğü ve göğüste yoğun bir ağrı hissi vardır. Şahıs ödem emarelerine ek olarak bu şikayetlere de sahipse mümkünse aynı gün hastaneye gitmeli ve acil tıbbi destek almalıdır. Zira akciğer ödemi kişinin yaşamını riske atabilir.

Uzun soluklu hareketsiz kalma sonucunda ortaya çıkan ödemler çoğu zaman kendiliğinden yada kolay bir tedaviyle ortadan kalkarlar. Sadece kimi durumlarda bacaktaki ağrı azalmaz ve şişlik devam eder. Bu durumda derin ven trombozu hastalığından şüphelenilir. Derin ven trombozu fazlaca ciddi sıhhat problemlerine sebep olabilen bir hastalıktır ve bu yüzden şahıs bu tür şikâyetlere haiz olduğu an dikkatsizlik etmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır.

Ödem Iyi mi Atılır? Ödem Tedavisi Iyi mi Olur?

Birçok ödem kendi kendine yada küçük yaşam seçimi değişikleriyle iyileşmektedir. Sadece kimi durumlarda ödemin vücuttan atılması için ilaç tedavisine gerekseme duyulmaktadır. Bu durumda çoğu zaman ‘diüretik’ olarak adlandırılan ilaçlar kullanılmaktadır. Ödemin kalıcı olarak tedavi edilebilmesi ise bir tek ilaçla mümkün olmaz. Ödemi kalıcı olarak tedavi edebilmek için ödemin oluşumunun altında yatan aslolan sebebi denetim altına almak gerekir.

Bu sebep kişilerde aşırı hareketsizlik, kimi kişide tuzlu yiyecek tüketimi, kimisinde ise kullanılan ilaçların yan tesiri olabilir. İlaç tedavisi ve altta yatan öteki durumların tedavisine ek olarak, vücuttan ödem atılmasını kolaylaştırmak için çeşitli yöntemler mevcuttur. Bu şekilleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Ödemli bölgenin mümkün olduğunca hareket ettirilmesi.
  • Ödemli bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmak.
  • Ödemli bölgeye sıvıyı hareket ettirme amaçlı masaj uygulamak.
  • Tuz kullanımını azaltmak.